Xuất bản thông tin Xuất bản thông tin

Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, các hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản sử dụng công nghệ cao trên không gian mạng đang ngày càng gia tăng với nhiều thủ đoạn tinh vi, gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản và ảnh hưởng đến an ninh, trật tự xã hội. Dựa trên các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trong Công điện số 139/CĐ-TTg ngày 23 tháng 12 năm 2024, dưới đây là những thông tin và biện pháp cần thiết để người dân nâng cao cảnh giác, phòng ngừa và xử lý hiệu quả các hành vi lừa đảo này.

1. Thực trạng và nguy cơ từ lừa đảo công nghệ cao

Theo Công điện số 139/CĐ-TTg, tình hình tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng diễn biến phức tạp với các thủ đoạn mới, tinh vi như giả mạo ngân hàng, tổ chức tài chính, sử dụng SIM "rác", tài khoản ngân hàng không chính chủ, hoặc lợi dụng các ứng dụng công nghệ (VoIP, OTT) để thực hiện hành vi vi phạm. Các hành vi này không chỉ gây thiệt hại lớn về tài sản mà còn làm suy giảm niềm tin của người dân.

Nguyên nhân chính bao gồm:

Sự thiếu quyết liệt trong chỉ đạo phòng ngừa và xử lý các hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản của một số cơ quan, địa phương.

Hiệu quả tuyên truyền về các thủ đoạn lừa đảo còn hạn chế, chưa phù hợp với các phương thức phạm tội mới.

Ý thức bảo vệ thông tin cá nhân và tài sản của một bộ phận người dân còn thấp, dễ bị lôi kéo do thiếu hiểu biết.

Một số quy định pháp luật trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, viễn thông…còn bộc lộ hạn chế, thiếu sót.

2. Nhận diện các thủ đoạn lừa đảo phổ biến

Một số phương thức lừa đảo phổ biến mà người dân cần cảnh giác bao gồm:

Giả mạo tổ chức uy tín: Tội phạm giả danh ngân hàng, cơ quan chức năng, hoặc công ty lớn để gửi tin nhắn, email, hoặc gọi điện yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, mã OTP, hoặc thực hiện chuyển khoản.

Lừa đảo qua mạng xã hội và ứng dụng: Sử dụng các hội, nhóm, trang web giả mạo để dụ dỗ người dùng đầu tư, mua bán hàng giả, hoặc tham gia các hoạt động bất hợp pháp.

Sử dụng SIM "rác" và tài khoản không chính chủ: Tội phạm lợi dụng SIM điện thoại hoặc tài khoản ngân hàng không rõ nguồn gốc để thực hiện các giao dịch lừa đảo.

Lừa đảo qua thương mại điện tử: Tạo các trang web giả mạo hoặc sử dụng các nền tảng thương mại điện tử để lừa người dùng mua hàng kém chất lượng hoặc không giao hàng.

Lôi kéo mở tài khoản ngân hàng, ví điện tử: Tội phạm dụ dỗ, đặc biệt là học sinh, sinh viên, mở tài khoản ngân hàng hoặc thuê bao di động để sử dụng vào mục đích phạm tội.

3. Biện pháp phòng ngừa hiệu quả

Để bảo vệ bản thân và gia đình trước các hành vi lừa đảo công nghệ cao, người dân cần thực hiện các biện pháp sau:

a. Nâng cao nhận thức và cảnh giác

Không cung cấp thông tin cá nhân: Không chia sẻ thông tin cá nhân như số CMND/CCCD, số tài khoản ngân hàng, mã OTP, hoặc mật khẩu với bất kỳ ai qua điện thoại, tin nhắn, hoặc email.

Kiểm tra nguồn gốc thông tin: Xác minh tính xác thực của các cuộc gọi, tin nhắn, hoặc email trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch nào. Liên hệ trực tiếp với ngân hàng hoặc cơ quan chức năng qua các kênh chính thức nếu có nghi ngờ.

Cảnh giác với các lời mời hấp dẫn: Tránh tham gia các chương trình đầu tư, khuyến mãi, hoặc quà tặng có dấu hiệu bất thường, đặc biệt khi yêu cầu chuyển tiền trước.

b. Bảo vệ thông tin và tài sản

Sử dụng mật khẩu mạnh: Đặt mật khẩu phức tạp, thay đổi định kỳ, và không sử dụng cùng một mật khẩu cho nhiều tài khoản.

Kích hoạt xác thực hai yếu tố: Sử dụng các phương thức xác thực bổ sung như sinh trắc học hoặc mã OTP để bảo vệ tài khoản ngân hàng và ví điện tử.

Cẩn trọng với SIM và tài khoản ngân hàng: Không cho thuê, mượn, hoặc bán tài khoản ngân hàng, ví điện tử, hoặc SIM điện thoại để tránh bị lợi dụng vào mục đích phạm tội.

c. Sử dụng công nghệ an toàn

Cài đặt phần mềm bảo mật: Sử dụng phần mềm diệt virus và tường lửa để bảo vệ thiết bị khỏi các phần mềm độc hại.

Kiểm tra URL và ứng dụng: Chỉ truy cập các trang web, ứng dụng có nguồn gốc rõ ràng và sử dụng giao thức bảo mật (https://).

Báo cáo các nội dung đáng ngờ: Thông báo ngay cho cơ quan chức năng hoặc nhà cung cấp dịch vụ khi phát hiện các trang web, ứng dụng, hoặc tài khoản mạng xã hội có dấu hiệu lừa đảo.

4. Hành động khi phát hiện lừa đảo

Nếu nghi ngờ hoặc trở thành nạn nhân của lừa đảo, hãy:

Liên hệ ngay với cơ quan chức năng: Báo cáo vụ việc cho Công an địa phương hoặc Bộ Công an qua các kênh chính thức.

Thông báo cho ngân hàng: Liên hệ ngân hàng để khóa tài khoản hoặc ví điện tử ngay lập tức nếu phát hiện giao dịch bất thường.

Cung cấp thông tin chi tiết: Ghi lại các bằng chứng như tin nhắn, email, hoặc lịch sử giao dịch để hỗ trợ cơ quan chức năng điều tra.

Tuyên truyền cho cộng đồng: Chia sẻ kinh nghiệm và thông tin về các thủ đoạn lừa đảo để cảnh báo người thân, bạn bè.

5. Kêu gọi hành động

Mỗi người dân là một mắt xích quan trọng trong cuộc chiến chống lại lừa đảo công nghệ cao. Hãy nâng cao ý thức bảo vệ thông tin cá nhân, cảnh giác với các thủ đoạn lừa đảo, và tích cực phối hợp với cơ quan chức năng để tố giác tội phạm. Cùng chung tay, chúng ta có thể xây dựng một không gian mạng an toàn, minh bạch, và bảo vệ tài sản của chính mình cũng như cộng đồng.

Hãy hành động ngay hôm nay để không trở thành nạn nhân của lừa đảo công nghệ cao!

(Người dân cập nhật thêm các thông tin và hướng dẫn chi tiết tại Cẩm nang Chung tay phòng, chống lừa đảo online của Bộ Công an)

(Trung tâm Thông tin y tế Quốc gia tổng hợp)